Trước đó, Trung ương đồng ý tinh gọn bộ máy Tòa án nhân dân (TAND), Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) và tổ chức lại hệ thống này gồm 3 cấp: TAND và VKSND tối cao, cấp tỉnh, cấp khu vực. Kết thúc hoạt động của TAND, VKSND cấp cao và cấp huyện. Các tổ chức đảng ở địa phương được tổ chức tương ứng với hệ thống hành chính cấp tỉnh, xã. Cùng với đó, đảng bộ cấp huyện sẽ kết thúc hoạt động.
Giảm bớt sự cồng kềnh
Tại cuộc họp cho ý kiến về tình hình, tiến độ thực hiện Nghị quyết Trung ương 11 khóa XIII, các kết luận về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính các cấp tổ chức ngày 3/5, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cho biết, đến nay đã hoàn thành việc lấy ý kiến nhân dân về các đề án sắp xếp, sáp nhập cấp tỉnh và cấp xã với tỷ lệ đồng thuận trung bình đạt khoảng 96%. Tất cả HĐND cấp huyện, cấp xã và HĐND cấp tỉnh trong cả nước đã ban hành nghị quyết thông qua các đề án với tỷ lệ đồng thuận đa số đạt 100%.
Trên cơ sở tổng hợp đề án của các địa phương cho thấy, về số lượng đơn vị hành chính cấp xã, dự kiến sau sắp xếp, cả nước giảm từ 10.035 xuống còn hơn 3.320 đơn vị (tương đương 66,91%).
Về tổ chức đảng ở địa phương, dự kiến kết thúc hoạt động của 694 đảng bộ huyện và hơn 4.160 cơ quan, đơn vị trực thuộc cấp ủy cấp huyện; điều chuyển hơn 22.350 biên chế từ cấp huyện về công tác tại cấp xã, góp phần thực hiện mô hình hành chính mới và chủ trương hướng mạnh hoạt động về cơ sở, địa bàn dân cư.
Tính đến ngày 10/3, các địa phương giảm 1.454 cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện (tương ứng giảm 17,5%). Từ ngày 1/7/2025 sẽ giảm 100% cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện.
Để bảo đảm triển khai hiệu quả, không làm gián đoạn việc quản lý, theo dõi, tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp khi kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký ban hành văn bản số 500 về việc phân định thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính của chính quyền cấp huyện.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ khẩn trương hoàn thành việc rà soát đối với 346 thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp huyện theo ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ.
Các bộ, ngành cần chủ động ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để thực hiện việc cắt giảm, phân định thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính của chính quyền cấp huyện, hoàn thành trước ngày 10/6.
Theo các chuyên gia, việc tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện là một bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo điều kiện cho chính quyền địa phương hoạt động chủ động và hiệu quả, phục vụ tốt nhất lợi ích của nhân dân.
Việc không tổ chức cấp hành chính trung gian (cấp huyện) nếu được thực hiện tốt sẽ giúp giảm bớt sự cồng kềnh trong hệ thống hành chính nhà nước, đồng thời tạo ra một mô hình hành chính tinh gọn, linh hoạt, phù hợp với yêu cầu phát triển trong bối cảnh hiện nay.